HOẠT CHẤT TRỪ SÂU VI SINH BACTERIN

Bacterin (Thuốc trừ sâu vi sinh B.T.) là một chế phẩm vi sinh được sản xuất từ vi khuẩn Bacillus thuringiensis. Dùng kết hợp BACTERIN các loại thuốc trừ sâu hóa học đều cho hiệu lực tốt hơn dùng đơn độc, tăng hiệu lực diệt được các loài sâu như sâu tơ (Plutella xylostella), sâu đo (Trichoplusia ni), sâu bướm cải ( Pieris brassicae)… và diệt được các loài sâu ít mẫn cảm với Bacterin như sâu ăn tạp (Spodoptera litura), sâu xanh (Heliothis armigera).

• Một số loại thuốc vi sinh Bacillus thuringiensis phổ biến:

• Tên gọi khác: BT, BTT, MPV, Biotrol, Forwabit, Aztron, Xentari, Thuricide, Entobacterin, Bactospeine, Biobit, Biocin, Delfin, Dipel, Toarow CT…

• Tên hóa học: Bacillus thuringiensis Beliner, B. thuringiensis var israelensis, B. thuringiensis var. Kurstaki.

Đặc tính: là loại thuốc nguồn gốc vi khuẩn, được sản xuất bằng phương pháp lên men vi khuẩn Bacillus thuringiensis. Sản phẩm lên men là độc tố ở dạng đạm tinh thể và bào tử. Độc tố này là những hợp chất đạm cao phân tử không bền vững trong môi trường kiềm, môi trường axit mạnh và dưới tác động của một số loại men; không tan trong nước và trong nhiều dung môi hữu cơ, nhưng tan trong dung dịch kiềm có độ pH từ 10 trở lên, tan trong dịch ruột của ấu trùng sâu bọ cánh vẩy. Độ lớn của tinh thể độc tố từ 0,5-2 micron. Thuốc rất ít độc đối với môi trường và ký sinh có ích; thuộc nhóm độc III, LD₅₀ per os: >8000mg/kg. Thuốc không độc đối với cá và ong mật.

Sử dụng: Bacillus thuringiensis là loại thuốc vị độc, không có hiệu lực tiếp xúc và xông hơi. Tinh thể độc tố tan trong dịch ruột, gây tổn thương màng ruột ấu trùng và gây các tác động sinh lý khác làm cho ấu trùng chán ăn và ngừng ăn, cuối cùng tử vong. Do đó tuy hiệu lực giết sâu của thuốc biểu hiện chậm nhưng ngay sau khi phun thuốc sâu đã ngừng phá hoại. Có hai loại thuốc BT, loại chứa tinh thể độc tố và bào tử (khoảng 10⁷ bào tử/mg) và loại thuốc BT chỉ chứa tinh thể độc tố. Sau khi phun, tinh thể độc tố gây hiệu lực ngay và sau đó phân hủy giải độc, còn bào tử thì có thể tồn tại lâu (một năm hoặc lâu hơn).

Vì ấu trùng tằm rất mẫn cảm với thuốc BT nên ở những nước trồng nhiều dâu nuôi tằm chỉ sử dụng loại BT không chứa bào tử. Tùy thuộc vào chủng vi khuẩn BT mà quá trình lên men có thể thu được các loại tinh thẻ độc tố khác nhau như α – exotoxin, β – exotoxin, γ -exotoxin và δ – endotoxin. α -Exotoxin (α ngoại độc tố) có hiệu lực cao đối với ấu trùng bộ cánh vẩy, bộ cánh cứng, bộ cánh màng và bộ cánh thẳng. β – Exotoxin (β – ngoại độc tố ) có hiệu lực cao đối với sâu thuộc bộ hai cánh và δ – endotoxin (δ- nội độc tố) có hiệu lực cao đối với ấ u trùng bộ cánh vẩy. Thuốc BT loại chứa bào tử và tinh thể độc tố được gia công thành thuốc bột thấm nước (16.000 i.u./mg, i.u. = international unit = đơn vị quốc tế), dung dịch đặc ( 4000 i.u./mg), thuốc phun bột ( 160-800 i.u./mg ). Thuốc BT bột thấm nước được dùng từ 300- 2000g/ha để trừ sâu tơ hại rau (bao gồm cả chủng chống thuốc hóa học); sâu xanh hại rau, ngô, bông; sâu đo hại đay; sâu đóm hại thông; bọ gậy. Thuốc BT hỗn hợp đượ c với hầu hết các loại thuốc trừ sâu khác. Chế phẩm không chứa bào tử có thể hỗn hợp với nhiều loại thuốc trừ nấm bệnh song không hỗn hợp được với các loại thuốc có kiềm tính mạnh như thuốc vôi + lưu huỳnh, vôi + phèn xanh (Boócđô) và phân bón hóa học.

Thuốc Bacillus thuringiensis rất mẫn cảm với nhiệt độ cao và tia cực tím, do đó cần bảo quản nơi mát.

Có nhiều loại thuốc Bacillus thuringiensis trên thị trường thế giới như:

• Bacilus thuringiensis var aizawai kiểu serotype, hoạt chất ở dạng bào tử và tinh thể, chế biến thành dung dịch đặc, dùng trừ ấu trùng mọt hại kho tàng.

• Bacillus thuringiensis var. israelensis(tên khác: Teknar) hoạt chất ở dạng tinh thể δ -endotoxin tạo thành qua lên men Bacillus thuringiensis Berliner var. israelensis, Serotype (H – 14). Thuốc được gia công ở nhiều dạng như dung dịch, bột thấm nước… dùng trừ muỗi, ấu trùng ruồi.

• Bacillus thuringiensis var. kurstaki (tên khác Bakthane, Agritol, Bactospeine plus,Biotrol…), hoạt chất ở dạng bào tử và tinh thể δ – endotoxin được tạo thành qua lên men Bacillus thuringiensis Berliner, var. Kurstaki, Serotype H-3a 3b. Thuốc được gia công thành nhiều dạng như bột thấm nước, sữa huyền phù, dung dịch đặc… dùng trừ ấu trùng bộ cánh vẩy như sâu khoang, sâu tơ, sâu xanh và nhiều loại sâu khác hại rau, màu và cây ăn quả.

• Bacillus thuringiensis var. morrisoni, hoạt chất ở dạng bào tử và tinh thể δ -endotoxin được tạo thành qua lên men Bacillus thuringiensis Berliner, var morrisoni, serotype 8a 8b. Thuốc được gia công thành dạng bột khô tan trong nước và bột thấm nước, dùng trừ ấu trùng bộ cánh vẩy hại rau, màu, cây ăn quả, cây cảnh, cây công nghiệp.

• Bacillus thuringiensis var. San Diego (tên khác: Myx 1850), dùng để trừ bọ cánh cứng cho khoai tây, cà chua, cây xanh.