HOẠT CHẤT DIỆT CHUỘT

1. BRODIFACOUM (Klerat, Talon)

– Tên hóa học: 3-[3-(4-Bromobiphenyl-4yl)-1,2,3,4-tetrahydro-1-naphthyl]-4-hydroxycoumarin.

• Công thức hóa học: C₃₁H₂₃O₃Br

• Phân tử lượng: 523

• Đặc tính: Thuốc nguyên chất ở dạng bột, tan trong aceton, chloroform, không tan trong nước, không ăn mòn kim loại. LD50 qua miệng = 0.2-0.4 mg/kg, thuộc nhóm độc I, rất độc với cá và vật nuôi như chó, mèo… chất giải độc là vitamin K1.

• Sử dụng: Thuốc gây xuất huyết nội tạng và ngăn cản quá trình đông máu ở chuột. Đặt viên Klerat vào nơi chuột hay chạy qua lại, cách khoảng 2-5m/ viên. Giữ thuốc cẩn thận tránh xa trẻ em.

2. PHOSPHUA KẼM (Zinc phosphide)

• Tên thương mãi: Fokeba 1%, 5%, 20%; QT – 92 18%; Zinphos 20%.

• Tên hóa học: Trizinc diphosphide

• Công thức hóa học: Zn₃P₂

• Phân tử lượng: 258,1

• Đặc tính: là loại bột màu xám, không tan trong nước và rượu etylic, tan trong benzen.Trong môi trường ẩm nhất là trong môi trường axit, phosphua kẽm phân giải hình thành khí độc Hydro phosphua (PH₃). Tương phẩm chứa 80-90% phosphua kẽm. LD50 qua miệng = 45,7 mg/kg, thuộc nhóm độc I, rất độc đối với cá và vật nuôi. Chưa có thuốc giải độc. Fokeba tác động lên thần kinh chuột, làm cho chuột rãy rụa và chết trong vòng 2-9 ngày. Chuột ăn chưa đủ liều gây chất sẽ tránh bả, không ăn lại bả đó. Chuẩn bị bả: Cơm, cá, cua, thức ăn thừa (20 phần) trộn với thuốc (1phần), đặt bả nơi chuột hay qua lại vào chiều tối sau khi đã nhốt hết gia súc lại. Hôm sau thu nhặt xác chuột, không để cho chó mèo ăn phải xác chuột và đem chôn xa nhà. Bảo quản thuốc xa trẻ em. Fokeba là thuốc bị hạn chế sử dụng tại Việt Nam.

• Sử dụng: Thuốc gây độc cấp tính, chuột ăn phải bả sẽ chết ngay. Thức ăn làm bả phải khô ráo, đặt nơi chổ chuột hay đi lại, tránh xa trẻ em. Sử dụng phosphua kẽm phải thật thận trọng, theo đúng qui trình về an toàn lao động.

3. WARFARIN (Coumafène)

• Tên thương mại: Rat K 2% D (C.ty vật tư KTNN Cần Thơ).

• Tên hóa học: 3-(α-acetoneylbenzyl)-4-hydroxycoumarin.

• Tính chất: thuốc kỹ thuật dạng bột, màu trắng, điểm nóng chảy 159-165⁰C. không tan trong nước, tan trong cồn, acetone, dioxan. Nhóm độc I, LD₅₀ qua miệng là 1mg/kg. Là thuốc trừ chuột nhóm chống đông máu.

• Sử dụng: Warfarin thường được chế thành những viên bả. Chế phẩm RAT K 2%D ở dạng bột, trộn với mồi theo tỷ lệ 1 phần thuốc + 50 đến 100 phần mồi. Mồi có thể là cơm, cám, bột mì, cua, cá, mộng lúa… đặt vào đường đi nơi chuột thường qua lại hoặc trước cửa hang. Ơ ngoài vườn và đồng ruộng, đặt cách nhau 5-10m. Đặt thuốc buổi chiều, sáng hôm sau thu gom những viên bả hoặc phần mồi còn lại để chiều tối đặt tiếp. Đặt liên tiếp trong vòng 10-14 ngày, đến khi không thấy chuột ăn mồi nữa. Hằng ngày thu nhặt xác chuột đem chôn. Nên đặt thuốc nơi kín hoặc có miếng che bả để tránh mưa và tránh trẻ em, gia súc ăn phải.

Bảo quản bả trong bao nylon kín, có nhãn hoặc ghi tên thuốc, để xa trẻ em và gia súc. Nếu người và gia súc ăn phải viên bả thuốc, triệu chứng trước tiên là mệt mỏi, biếng ăn, buồn nôn, cần cho uống hoặc tiêm Vitamin K₁ với liều trung bình 10-20mg/ngày.

4. WARFARIN SODIUM + SALMONELLA var. I7F – 4

• Tên thương mại: Biorat (Labiofam Cuba).

• Salmonella var. I7F – 4 (Salmonella enteriditis Isatchenko 7F – 4): là một loài vi khuẩn gây bệng thương hàn cho loài gặm nhấm. Nhiều người cho rằng vi khuẩn Salmonella rất dễ thích nghi với môi trường mới nên có thể gây bệnh cho người sau một thời gian sử dụng trừ chuột. Ngoài ra việc bảo quản và sử dụng vi khuẩn trong thực tế cũng gặp nhiều khó khăn, dẫn đến hiệu quả trừ chuột cũng không ổn định. Vì vậy, một số nước như Đức, Mỹ, Nhật… đã cấm sử dụng vi khuẩn Salmonella làm thuốc diệt chuột và cấm nhập nông hải sản có nhiễm khuẩn Salmonella. Còn theo nhà sản xuất, chế phẩm Biorat thì vi khuẩn này không tồn tại trong môi trường tự nhiên và trong cơ thể người cũng như các động vật khác, mà chỉ tồn tại được trong phòng thí nghiệm và thích ứng với cơ thể loài chuột. Vì vậy, thuốc không ảnh hưởng gì đến sức khỏe con người và các động vật khác.

• Sử dụng: tùy theo mật độ và từng loại chuột, dùng từ25-50g thuốc đặt gần cửa hang hoặc trên đường chuột hay đi lại. Đặt thuốc khi trời bắt đầu tối, mở gói thuốc nào thì dùng hết gói đó không sử dụng gói lại để dùng hôm sau. Không dùng tay bốc thuốc vì chuột sẽ phát hiện hơi người mà không ăn.

Trong điều kiện nhiệt độ bình thường từ 30-36⁰C trong bóng râm, thuốc giữ hiệu lực trong 21 ngày, dưới 30⁰C được 28 ngày, từ 4 đến 16⁰C giữ được trong 6 tháng.

Vi khuẩn Salmonella còn được đăng ký làm thuốc trừ chuột với một số chế phẩm thương mại khác như:

• Bả diệt chuột sinh học (Viện Bảo VệThực Vật): gồm vi khuẩnSalmonellaI7F-4 +Warfarin 0.05%. Chất bả là thóc nấu chín. Trong 1g sản phẩm chức 2 tỷ vi khuẩn. Cho một con chuột ăn 1-2g bả, chuột chết sau khi ăn bả 5-10 ngày, chuột ăn thuốc bị chết có thể làm cho những con khác trong bầy không ăn bả cũng bị nhiễm bệnh chết (truyền bệnh ngang). Thuốc không gây tính ngán bả nên không cần làm mồi nhử. Sử dụng thuốc sau khi sản xuất 1-2 ngày, để lâu hơn phải bảo quản trong tủ lạnh. Thuốc an toàn với giã súc, gia cầm. Một con gà nặng 350g cho ăn 50g bả (100 tỷ vi khuẩn), chó 4 kg ăn 400g (800 tỷ vi khuẩn) không bị chết.

• Miroca 10⁹ tế bào/gam (ml) (Viện KHKT Nông Nghiệp Việt Nam) gồmSalmonellaisatchenko 10⁹ tếbào/gam + Coumarin 0.04%.